U kent ongetwijfeld de mooie plannen van de jaarwisseling. Oud en Nieuw is meestal wel een aanleiding om goede voornemens te maken voor het komende jaar. Zoiets doe ik elke zomer ook tijdens mijn retraite. Dit jaar was de retraite wat kort, vijf dagen plus een avond, meestal duurt mijn retraite een dag of negen, maar ook nu was het lang genoeg om naar mijn dagschema te kijken.
Dagschema’s
Hoe doe ik dat? Ik maak eerst een dagrooster zoals dat de afgelopen maanden is geweest. Hoe laat sta ik normaal op, geeft dat problemen, hoe laat ga ik normaal naar bed, is dat problematisch, wat zou beter zijn? Dat doe ik ook met mijn gebedstijden. Het brevier hoort bij mijn priesterlijke taken, het bidden van het brevier is zelfs een van de weinige officiële beloftes die je tijdens de wijding ten aanhoren van bisschop, priesters en gelovigen bevestigt. Een priester bidt zijn brevier niet voor zichzelf, maar voor en namens de hele geloofsgemeenschap. Dus ik kijk ook of het me is gelukt om met regelmaat, maar ook met enige rust en aandacht het brevier te bidden. En zo loop ik alles langs.
Constateringen
Het eerste wat ik constateer is dat een gewone werkweek als snel meer dan 70 uur omvat. Daar heb ik rustig over nagedacht en geconstateerd dat 70 uur hoe dan ook teveel is. Verder heb ik gekeken of ik binnen die 70 uur aan al mijn taken toekom. Ik ben pastoor voor 80% en spirituaal voor de priesteropleiding voor 20%. Wat betreft het parochiewerk (80%): Liturgie (de voorbereiding, de planning en de vieringen), sacramentenbediening en voorbereiding (doop, huwelijk, ziekenzalving en uitvaarten), pastoraat en volwassencatechese (ontmoeten van groepen, inleidingen, contact met werkgroepen, senioren etc. huisbezoek op verzoek), teamoverleg (voorbereiding en regelmaat), bestuursvergaderingen (drie parochies, FWP, cluster), beleidsvorming (visie ontwikkeling, wereldkerk, bisdombeleid), bereikbaarheid en beschikbaarheid. Dan wat betreft de priesteropleiding Vronesteyn (20%): Stafvergaderingen, begeleidende gesprekken, geloofsgesprekken met de groep, recollecties, aanwezigheid bij belangrijke dagen, regelmatig voorgaan in vieringen, beschikbaarheid bij voorkomende situaties). Dan wat nog andere zaken die binnen de 70 uur zouden moeten passen: Tijd voor studie, retraite, ontmoeting en overleg met bisdom, dekenaat, priestercollega’s. En dan wat er buiten de 70 uur nog nodig is: tijd voor sport, ontspanning, nachtrust, persoonlijk gebed en meditatie, voldoende tijd voor de maaltijden, tijd voor familie en vrienden. Je hoeft geen helderziende te zijn om te constateren dat het niet meer in te passen is.
Verder nog
Bovendien blijkt dat ik steeds minder tijd heb voor persoonlijke meditatie, maar ook de sport staat vrijwel elke week onder druk. Ik ben al gewisseld van Volleybal op de dinsdagavond naar de Duintrappers op de zaterdagochtend, maar ook de zaterdagochtend staat regelmatig onder druk vanwege uitvaarten. Ook merk ik dat studie, de tijd om vakliteratuur te lezen, om te werken aan een artikel, altijd ad hoc plaats vindt. Laat staan dat ik nog iets aan de universiteit zou doen, of colleges geven aan een van de priesteropleidingen.
Hoe drukker, des te meer gebed
Ik hoorde laatst college spirituaal zeggen: “Hoe drukker je het hebt, des te meer tijd je moet nemen voor persoonlijk gebed en meditatie.” Dat heb ik deze retraite ook weer ondervonden. Een belangrijke overweging blijft me bij. Werken in je beroep, in je gewone werkzaamheden, kun je nog enigszins uit eigen kracht. Kun je dat niet, dan zit je misschien niet op de goede plaats. Maar werken aan Gods Koninkrijk, kun je per definitie niet uit eigen kracht. Wanneer daarbij ook de werklast blijft groeien, is het des te harder nodig om in verbinding te blijven met de bron, met de oorsprong, met de Leraar van dat Koninkrijk op aarde, met Christus. Zoals Paulus het zegt: “Het mag duidelijk zijn dat wij dit niet uit eigen kracht doen.”
Leren “nee zeggen”
Keuzes maken is leren nee zeggen. Ik kan natuurlijk proberen te plannen om op de vrijdag meer te studeren en te schrijven, maar dat kan alleen als ik geen andere activiteiten op de vrijdag plan. Ik kan proberen om vanaf 07.00 uur in de ochtend mijn brevier te bidden en tijd voor stille meditatie te houden, maar dan moet ik niet na 01.00 uur in de nacht gaan slapen. En dat heeft gevolgen voor de vergaderingen in de avond die vaak pas na 22.00 uur zijn afgelopen, maar ook de uitvaart gesprekken die meestal naar de avond worden verschoven, of het lezen van de e-mail en andere post of alles wat ik daarna nog doe (nog even het late journaal, andere nieuwsberichten).
Vicieuze cirkel doorbreken
Nee zeggen, kiezen. Dat is een algemeen probleem. Om te kunnen kiezen, moet je rust hebben, anders maak je de verkeerde keuzes en komt het probleem dubbel terug. Maar die rust vind je niet, omdat je niet genoeg nee zegt. Ik wil dus beginnen met stilte, gebed en meditatie, het liefst in de vroege ochtend, en dus ook het tijdstip van naar bed gaan beter bewaken. In die rust zal ik de keuzes kunnen maken die nodig zijn.
Ik ben benieuwd hoe ik bij mijn retraite volgend jaar, terug kijk naar deze periode.
Pastoor Michel Hagen