Leeft de oecumene? Die vraag werd me onlangs gesteld. Het is op zich ook een reële vraag. Want in deze tijd moeten zoveel kerken, katholiek en protestant, hard werken om het kerkbezoek, het aantal vrijwilligers en ook de kerkbijdrage op peil te houden. En hoe meer energie je eigen gemeenschap vraagt, des te minder energie blijft er over voor de samenwerking met andere kerken. Daarom is de vraag reëel: Leeft de oecumene?
De Raad van Kerken in Wassenaar
We hebben in Wassenaar onze eigen Raad van Kerken waarin alle geloofsgemeenschappen vertegenwoordigd zijn. Samen zoeken we hoe we elkaar kunnen ontmoeten, hoe we samen kunnen werken, bidden en bezinnen. Want wat in vijfhonderd jaar uiteen is gegroeid, breng je niet in vijf jaar bij elkaar, daar is vijftig jaar nog niet genoeg voor. Maar er is in onze Raad van Kerken een hartelijke en open sfeer, waarin we naar elkaar luisteren en zoeken elkaars geloofsinspiratie te verstaan. Tegelijk zijn we realistisch, houden we rekening met elkaars verschillen en gevoeligheden. Ook de voorschriften en beperkingen vanuit het grotere kerkelijke verband spelen daarin natuurlijk een rol. Juist in onze katholieke Kerk ervaren we dat we een wereldkerk zijn, iets dat duidelijk zichtbaar wordt in de liturgie en in de theologie.
Spirituele oecumene
Drie jaar geleden schreef kardinaal Walter Kasper een dun boekje met een aantal gedachten over oecumene, dat hij ‘Handboek voor spirituele oecumene’ noemde. Dit boekje zijn we nu binnen de Raad van Kerken in Wassenaar aan het bespreken. Er staan veel interessante punten in, maar één wil ik er met name uitlichten. De kardinaal schrijft over de Bijbel als bron van eenheid. Samen de Heilige Schrift lezen en daarin met elkaar inspiratie zoeken voor het dagelijks leven. Hij ziet in de Heilige Schrift een kans om te groeien in eenheid.
De eenheid van de herkenning
De vraag is wel wat voor eenheid je daarmee bereikt. Ik zou dit de eenheid van de herkenning noemen. Het is iets wat ik vaker ervaar, onlangs nog toen ik voor een kring van de Pinkstergemeente een verhaal mocht houden over het geroepen zijn. De uitwisseling van het geloof in Christus, spreken over dat wat God in ons leven doet, samen zien hoe en waar de heilige Geest ons inspireert en onze ogen opent, wanneer je dat met elkaar deelt, dan merk je de verschillen tussen de kerken nauwelijks, integendeel, de verschillende tradities worden een verrijking voor elkaar.
Meer bijeenkomsten
In het recente verleden is gebleken dat er onvoldoende breed draagvlak in alle geloofsgemeenschappen is om op zondag kerken te sluiten. Toch ervaren we het ook als een gemis dat de oecumenische viering op zondagochtend is komen te vervallen. De gevoeligheden bij katholieken ligt er vooral in dat op die zondag in de eigen kerk de Eucharistie zou komen te vervallen. Bij onze protestantse broeders en zusters ligt de gevoeligheid duidelijk ook bij het tijdstip van de viering. Misschien was het ook een stap te ver om deze oecumenische viering voor de gemeenschappen van heel Wassenaar te willen bepalen. Het betekent dat we vanuit de Raad van Kerken voorzichtig willen peilen of er in kleine verbanden wel een oecumenische zondagochtendviering mogelijk is. Het zou dan vooral gaan om de zondag voor de eenheid in januari en de vredeszondag in de bidweek voor de vrede in september. Al met al mogen we zeggen dat de oecumene leeft.
Pastoor Michel Hagen