Dit is een van de reacties die ik regelmatig hoor sinds de bisschoppen hebben aangekondigd dat het Onze Vader een kleine herziening krijgt. “Moet dat nu, waar is dat nu voor nodig?” Maar ik hoor ook heftigere reacties van mensen die het helemaal niets vinden en er nadrukkelijk tegen zijn.
Spreek ik er met collega’s over, priesters, bijbelwetenschappers, dan zeggen sommigen dat ze het wel begrijpen, maar dat ze de wijzigingen eigenlijk nog niet voldoende vinden. Weer anderen vinden dat er meteen gewerkt had moeten worden aan eenheid met de protestante kerken. Zo zie je dat er veel stemmen zijn en veel verschillende meningen.
Het Onze Vader zoals we dat nu bidden gaat al heel lang mee. In een gebedenboekje van 1935 treffen we dezelfde tekst met slechts een wat oudere spelling: … die in den hemel zijt … zooals in den hemel … dagelijksch brood …
Maar in een “Misboek” uit 1923 “voor de Nederlandsche Bisdommen”, zien we wel een heel andere tekst, zoals: “Geheiligd worde uw naam. Laat toekomen uw Rijk”. Zo hebben mijn ouders dus het Onze Vader als kind leren bidden. Daarmee wordt duidelijk dat elke honderd jaar wel een keer een herziening van het Onze Vader plaatsvindt. Dat is dus ook nu in 2016.
Dat er opnieuw naar het Onze Vader is gekeken, komt door de samenwerking tussen de Nederlandse en Belgische bisschoppen. Zij zijn bezig met een herziening van het altaarmissaal in de Nederlandse taal. Dat is een wereldwijd proces. Voor het Tweede Vaticaans Concilie (van 1962 tot 1965), was het altaarmissaal volledig in het Latijn. Sinds 1965 is overal in de wereld het altaarmissaal naar de volkstaal vertaald. Zo kwam er in 1979 het officiële Nederlandse altaarmissaal voor de liturgie. Daarin werd het Onze Vader opgenomen zoals het toen al een lange tijd door de mensen thuis werd gebeden.
De bisschoppen hebben nu een stap gezet waarbij zowel het Onze Vader zoals dat in België werd gebeden iets is aangepast en ook het Nederlandse Onze Vader. Daarbij is ook weer eens goed gekeken naar de oorspronkelijke Griekse tekst en wat die woorden in de hele Bijbel op verschillende plaatsen betekenen. In het Grieks staat schulden in plaats van schuld. Het woord dat vertaald werd met bekoring betekent eigenlijk beproeving. Het is een woord dat op veel plaatsen in de Bijbel voorkomt. Jezus leert ons dus vragen aan God dat Hij ons niet in de beproeving brengt. Dit ligt in het verlengde van onze bede om dagelijks brood, want te weinig eten kan maken dat ik ga stelen. We vragen om vergeving omdat we beseffen dat we steeds weer tekort schieten. Zo vragen we ook dat God ons niet in beproeving brengt, want uit onszelf houden we geen stand.
De bisschoppen hebben de eerste zondag van de Advent uitgekozen om de gewijzigde tekst in te voeren. Met ons pastoraal team hebben we voor onze parochie H. Augustinus afgesproken om gedurende de vier Adventzondagen tot en met kerstavond het Onze Vader niet te zingen maar te bidden, om zo aan de tekst te wennen. Vanaf Kerstmis zullen we ook de gezongen versies gaan gebruiken. Die zijn aangepast en er zijn ook nieuwe melodieën gecomponeerd.
Ik ben ervan overtuigd dat als u privé de komende maanden het nieuwe Onze Vader dagelijks bidt, het heel snel went. Hopelijk gaat het ook dan weer heel wat jaartjes mee.
Pastoor Michel Hagen