De theorie van de oerknal, door een tegenstander, Fred Hoyle, ooit spottend de “Big Bang” genoemd, is bedacht door de Belgische katholieke priester, astronoom, kosmoloog, wiskundige en natuurkundige Georges Lemaître (1894 – 1966). Als uw kinderen of kleinkinderen dus thuis komen met het verhaal over het heelal, dat het ooit klein begonnen is en steeds groter is geworden, dan mag u denken aan Professor Lemaître. Hij was een zeer geleerd priester, door de moderne wetenschap niet altijd op waarde geschat. Lemaître leverde bijdragen aan de algemene relativiteitstheorie en aan de kosmologie door zijn hypothese van het uitdijende heelal (1927) en was grondlegger van de oerknaltheorie (1931). Hij was lid en voorzitter van de Pauselijke Academie voor de Wetenschappen van 1960 tot aan zijn dood.
Deze dagen moest ik aan Lemaître denken. Zou de inspiratie voor zijn theorie misschien begonnen zijn bij het Evangelie van afgelopen zondag over het mosterdzaadje? Jezus gaf deze parabel als een gelijkenis voor Gods Koninkrijk. Om het Evangelie over heel de aarde te verkondigen, zond Jezus zijn leerlingen de wereld in. Het begon met Hem alleen, toen de twaalf en na tweeduizend jaar lopen er twee miljard Christenen op onze aarde rond. Wat dat aangaat is de parabel van het mosterdzaadje al werkelijkheid geworden.
Lemaître wilde zijn wetenschappelijk werk los te zien van zijn geloof. Voor hem zijn ze nooit tegenstrijdig geweest. Dit onderwerp is nog steeds actueel. Ik zou het aldus willen beschrijven: De oerknal en evolutie van het heelal beschrijft “hoe” God schept, een technisch verhaal. De Bijbel beschrijft “waarom” God schept en hoe zijn verhouding met ons is, een religieus en moreel verhaal.
Een andere reden waarom ik moest denken aan het mosterdzaadje is het moderne onderzoek naar leven in het heelal. Wereldwijd zoeken wetenschappers naar tekenen van ander leven in het heelal. Vier jaar geleden zei de directeur van de Vaticaanse Sterrenwacht, pater José Gabriel Funes SJ, in een interview met de Osservatore Romano, dat het niet tegen ons geloof is om aan te nemen dat er elders in het heelal leven is, zelfs intelligent leven. “Hoe kunnen wij beperkingen opleggen aan Gods vrijheid om te scheppen”, vroeg hij zich af.
De zoektocht naar buitenaards leven is al lang bezig. Omdat er biljoenen planeten zijn, gaat men ervan uit dat er leven zal zijn. Er zijn echter ook veel wetenschappers die zich ernstig afvragen of er wel buitenaards leven is, laat staan intelligent leven.
Terug naar ons mosterdzaadje. Stel dat de oerknal-theorie van Lemaître juist is. Dan is God in het klein begonnen met een ongelooflijke kracht. In Jezus heeft God dat opnieuw gedaan. Zijn verrijzenis is een religieuze en morele Oerknal. Zo kan God het ook met het leven hebben gedaan, met één levende cel hier op aarde. Dat kan betekenen dat God de bedoeling heeft dat ook het leven zich over het heelal moet verspreiden. Als dit een taak voor de mens is, dan redden we dat slechts op een voorwaarde, dat de oerknal van Jezus, van het Evangelie, onze harten verandert. Anders weet ik niet wat van onze missie terecht moet komen.
Pastoor Michel Hagen