We hebben Kerstmis gevierd en een drietal hoogfeesten: H. Familie, Moeder van God en Driekoningen. Dit weekeinde vieren we het hoogfeest van de Doop van de Heer. We hebben drukke dagen achter de rug waarin ook werd teruggeblikt op 2015. Nu aan het begin van het nieuwe jaar kijken we vooruit. Dat is wel veel moeilijker. Het zou wat zijn als ik nu al zou spreken over de volgende aanslag door ISIS, het zoveelste temperatuurrecord en opnieuw het vastlopen van de gesprekken tussen Israël en de Palestijnen. Of zou ik moeten spreken over de succesvolle aanpak van de klimaatmaatregeling of juist de doorbraak in het overleg tussen Israël en de Palestijnen, of de zo plotselinge positieve wending met ISIS?
Kerkelijk gezien staat dit nieuwe jaar 2016 in het teken van Gods Barmhartigheid. Het zou ongetwijfeld een teken van die barmhartigheid zijn als in dit nieuwe jaar positieve stappen kunnen worden gezet op die grote landelijke en mondiale onderwerpen. Toch heeft paus Franciscus dit genadejaar van Gods Barmhartigheid niet zozeer uitgeroepen voor de grote politieke thema’s, maar voor u en mij, voor de gewone gelovigen, voor parochies en bisdommen, voor pelgrims en bedevaartgangers, voor schoolklassen en studenten. Want wanneer die houding van barmhartigheid werkelijk groeit en in brede lagen van de bevolking wordt opgepakt, heeft dit zeker een brede doorwerking, ook in de media, de politiek, het klimaat en bij vredesbesprekingen.
Wij zijn geroepen om als kinderen van God, het gelaat van Gods barmhartigheid te weerspiegelen. De vraag is hoe dit genadejaar ons daarbij kan helpen. De paus wil ons stimuleren om de genademiddelen die de Kerk biedt op een nieuwe manier, met meer beleving, aandacht en vrucht te ontvangen. Hij herinnert ons eraan dat de Eucharistie en de Biecht werkelijk bronnen van genade zijn; bijzondere gaven van Gods barmhartigheid. In de Mis en in de Biecht komen wij zo dicht bij Christus, dat Gods genade werkelijk ons hart kan raken en ons kan helpen te groeien als mens. Dit jaar mag dat een groei zijn als barmhartige mens; barmhartig naar de mensen in je directe omgeving, barmhartig naar collega’s, barmhartig voor vreemdelingen, barmhartig voor de natuur, barmhartig zelfs voor vijanden.
Natuurlijk moet barmhartigheid gepaard gaan met rechtvaardigheid en met wijsheid, zoals ook liefde niet zonder die twee kan. Toch mag dit jaar de nadruk meer op de barmhartigheid liggen. Vooral omdat wij mensen al snel zeggen: “Ik ben wel goed maar niet gek”. We zijn als samenleving eerder geneigd te verharden dan te milderen, we neigen eerder ernaar voor onze rechten op te komen dan om te zoeken naar hoe we de barmhartigheid kunnen bevorderen. Wat dit jaar ook zal brengen aan vreugde en leed, aan hoogte- en dieptepunten, laten we bidden dat alle gelovigen zich mogen laten raken door de barmhartige liefde van de Vader en dat zij daardoor ook zelf steeds meer die barmhartigheid weerspiegelen in woord en daad. Opdat het werkelijk een jaar van barmhartigheid mag worden, natuurlijk voor die grote wereld, maar vooral voor al die gewone kleine mensen, wereldwijd.
Pastoor Michel Hagen