Marie Kondo is een Japanse consultant die bekend is als opruimgoeroe. Deze jonge vrouw heeft meerdere boeken geschreven met lezers in Japan, Amerika en Europa. Het is niet vreemd dat in onze tijd, met overvolle zolders, schuren en levens, iemand opstaat om daarin richting te wijzen. Zomaar een zin uit haar boek: “Het doel van mensen wordt niet om nog méér spullen te vergaren, maar om alleen spullen te behouden die we echt willen hebben!” Dit heeft met de kern van haar methode te maken; denk na over wat je gelukkig maakt, vraag je af of iets vreugde in je laat vonken (“does it spark joy?”). Bewaar dan alleen dat.
Voor Marie Kondo hebben alle dingen een ziel, ook haar handtas. Die maakt ze ’s avonds leeg om hem te laten uitrusten. Wie dat leest schiet misschien in de lach, maar zo gaat ze zorgzaam en aandachtig om met alles wat waarde voor haar heeft en dat is iets om over na te denken. Het is niet vreemd dat uit een land waar het Confucianisme hoog in aanzien staat iemand opstaat met een visie op opruimen. Confucius had een visie op de juiste ordening. Hier in ons rijke Westen worden we overspoeld met reclame om nog meer spullen te kopen die ons gelukkig moeten maken. Hoe diep zit dat inmiddels in ons denken en in ons voelen? Zo diep misschien, dat we bang zijn om geluk te verspelen als we dingen wegdoen. Mogelijk is die aandacht voor materieel geluk in Japan nog sterker. Hoe dan ook, Marie Kondo zet ons aan het denken: Vraag je af wat je gelukkig maakt.
Die gedachte brengt mij op Ignatius van Loyola. Hij had in de vijftiende eeuw een religieuze ervaring die hem hielp om tot goede keuzen te komen. Hij ervoer in sommige omstandigheden een dieper geluk en een meer duurzame vrede. Dit werd een kompas in zijn relatie met God en in het zoeken naar Gods wil; een leidraad om zijn leven te ordenen. In onze Joods-Christelijke traditie is die juiste ordening van groot belang. Het scheppingsverhaal is reeds een lange reeks van ordeningen. Zo schept God orde in de chaos. In het Evangelie lezen we hoe Jezus orde schept in ons leven als Hij zegt: “Zoekt eerst het Koninkrijk en zijn gerechtigheid, en het overige zal u worden toegeworpen (Mt. 6, 33).” Jezus nodigt ons uit om het geluk te zoeken. Dan gaat het Hem wel om een geluk dat dieper reikt dan het geluk dat dingen ons kunnen bieden. “Wat voor nut heeft het voor een mens heel de wereld te winnen als hij zichzelf hierdoor zijn ondergang en dood berokkent? (Luc. 9,25)” Met andere woorden: Wat heb je eraan als je alles bezit wat je kunt krijgen, maar daardoor je ziel verliest?
Jezus heeft zijn leerlingen het ideaal van de armoede voorgehouden. Niet omdat armoede zo ideaal is, maar omdat de armoede je kan helpen je ideaal te bereiken: een leven in verbondenheid met God en de naaste. Anders gezegd: Als iets je niet dichter bij God en je naaste brengt, maakt het niet gelukkig. Dan mag het bij de spullen om weg te doen. Wat geen vrede geeft, brengt onrust en chaos en kan opzij worden gezet. Een opgeruimd huis, een opgeruimd leven, een opgeruimd hart, geeft opgeruimde mensen, gelukkige mensen. Dan vonkt de heilige Geest in ons leven. ‘He does spark Joy’.
Pastoor Michel Hagen