Toen de apostel Paulus een keer een collecte wilde houden voor de armen in zijn kerk, schreef hij in een brief aan de Christenen in Korinthe: “Bedenkt: wie karig zaait zal karig oogsten; wie overvloedig zaait zal overvloedig oogsten. Laat ieder wat hij in zijn hart besloten heeft ten uitvoer brengen, zonder pijn en zonder dwang, want God houdt van een blijmoedige gever.” Daarna schrijft hij nog: “Hij die de zaaier zaad verschaft en voedsel om te eten zal ook u zaaigoed verschaffen en het vermenigvuldigen en de oogst van uw milddadigheid doen gedijen (2 Kor. 9,6-11).”
Naarmate wij in onze Westerse wereld kunstmatiger leven, raken we het gevoel kwijt voor het zaaien en het oogsten. Het gevoel voor de risico’s van een slechte oogst, voor de problemen van de grond, voor de vogels die het zaad wegpikken en de zon die het verdort. Wij scheppen een eigen klimaat, onze eigen leefomgeving en zorgen dat het niet kán mislukken. Tenminste, dat willen we. Het lijkt er echter op dat we met de klimaatverandering de deksel op onze neus krijgen. Er dreigt steeds meer te mislukken, met resistente bacteriën en virussen voor plant en dier.
Zo is het ook met het zaaien in goedheid, in naastenliefde en in zorg voor armen en behoeftigen. In onze moderne maatschappij timmeren we alles dicht met sociale voorzieningen en verzekeringen. Daar zit wel iets goeds in, maar we sluiten daardoor ook gaandeweg alle risico’s buiten. We hoeven geen naastenliefde meer te tonen, want iedereen is verzekerd. In plaats van barmhartiger, wordt de samenleving egoïstischer. Aan goedheid zit immers een risico, net als aan het zaaien.
Het risico dat aan goedheid kleeft is dat de ander misbruik kan maken van jouw goedheid. Jouw geld kan bij de verkeerde terechtkomen. Die boer weet dat het zaad maar voor een deel vrucht zal dragen, maar dat is genoeg. Goedheid moet gezaaid worden, je moet het loslaten in het vertrouwen dat het zijn werk zal doen, waarbij je niet weet of de aarde altijd zo vruchtbaar is. Zo spreekt Jezus ook over Gods Woord. Het wordt gezaaid in onze harten met de bedoeling dat uit onze harten nieuwe woorden en daden van goedheid opbloeien. De kunst is wel dat we zijn Woord niet (genetisch) manipuleren, er een eigen draai aan geven, om toch vooral resultaat oogsten. Zijn Woord zal zelf zijn werk doen in de harten.
Onze tijd lijkt minder ontvankelijk te zijn geworden voor dat Woord van God. De wereld kan dit Woord maar moeilijk opnemen en in zich toelaten. Daardoor kan het ook niet ontkiemen en vrucht dragen. Waar zit dat in? Onze wereld lijkt op grond waar zoveel kunstmest en bestrijdingsmiddel in zit, dat het graan niet kan ontkiemen. Overdaad schaadt. Toch geloven we in de kiemkracht van Gods Woord, de kiemkracht van goede daden en woorden. Er zal een tijd van schaarste komen, waardoor de aarde weer vruchtbaar wordt. Daarom moeten we blijven zaaien, net als die boer. Niet moedeloos worden, niet berekenend, maar met de houding van Jezus, die blijft zaaien in vertrouwen dat iemand zijn Woord zal oppakken. De echte vervulling zal van God komen. Hij staat garant dat niets wat in oprechte goedheid gezaaid is, verloren gaat.
Pastoor Michel Hagen